Гурванзагал сум нь 1362 хүн ам, 429 өрхтэй, засаг захиргааны нэгж 3 багт хуваагддаг. 525,2 мянган га газар нутагтай. Урдуураа Чойбалсан сум, Баруун талаараа Сэргэлэн, Хойд талаараа Дашбалбар, Зүүн хойд талаараа Чулуун хороот сумдуудтай тус тус хил залгаж оршдог.

Гурванзагал сум нь Манлай ван Жамсрангийн Дамдинсүрэнгийн мэдэлд 1911 онд Богд хаан болон Монголын Засгийн газраас Сэцэн хан аймгийн Сансрайдоржийн хошуу таван харуулын нутгийг олгож, нүүж ирсэн барга ардуудын захирсан сумыг хошуу болгосноос эхлэн эх сууриа тавьсан юм. 1923 онд Амгалан хан уулын хошуу гэсэн нэртэй болж, 1927 онд Улз голын хошуунаас салж, газар усныхаа нэрээр Гурванзагал гэсэн нэртэй болсон.

1942 онд Засаг захиргааны зохион байгуулалтаар Очирбаянмөнх сумын 6 багийг тус сумын 4 багтай нийлүүлэн 10 багтайгаар Даллагат Цагаан хошуу гэдэг газар шинэчлэн зохион байгуулсан. 1956 онд БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн 08-р сарын 01-ний өдрийн 104-р зарлигаар татан буугдаж Чойбалсан сумтай нийлж, 1959 оны 8-р сарын 05-ны өдрийн 129-р зарлигаар сум дахин байгуулагдсан.  Сумын хэмжээнд  Дэлгэрмөнх,  Зүүн Даагай, Үрлийн овоотын алтны орд, Сүмийн нуурын битум, Цагаанчулуутын холимог металл /хайлуур жоншны орд, кварц, нүүрс, утаат, болор/ Дэлгэрмөнхийн хүдэрийн орд, Сайханбулагийн хар тугалга, цайр, мөнгө, Мэлхийн булагийн шатдаг занарын зэрэг ордууд бий. Сумын нутагт Хэрмэн зам буюу Чингисийн далан, Цагаан чулуут, Хадан хөвийн дөрвөлжин булш, Хөцөөгийн хоолойн зурагт хад, Манлай ван Ж.Дамдинсүрэнгийн хөшөө  зэрэг түүхийн дурсгалт газрууд бий.

 Сумын нутгийн хойд хэсгээр Монгол Дагуурын дархан газрын үргэлжлэл Улз голын урд талын сав газар, урд талаараа Яхийн тусгай хамгаалалттай газар Гурванбулаг, Их булаг, Мэлхийн булаг, Жаргалант, Ац булаг, Сайхан булаг, Баруун, Зүүн Ямаат, Уртын зэрэг 20 гаруй булаг горхи, Холбоо, Бортгойт, Гурван, Өлзийт, Дэлгэр, Баруун, Зүүн, Үхэрт, Сүмийн нуур, Баян-Эрхтийн нуур зэрэг том жижиг 50 шахам нуур тойром, Цагаан чулуут, Жаргалант, Ямаат, Дэлгэрмөнх, Урт, Баян эрхтийн зэрэг овоо, Цагаан чулуут, Хэрэмтэд рашаантай. Газар нутаг нь өмнөд хэсгээрээ  толгодорхог тал газар  бөгөөд  далайн түвшингээс  дээш 800 м өргөгдсөн. Жилийн  цэлмэг  өдрийн тоо 220-250 салхины жилийн дундаж хурд 4,2 м/сек байна. Нар салхины эрчим хүчний их нөөцтэй.

Сумын нутаг хуурайвтар уур амьсгалтай бүсэд багтана. Газар нутаг нь Дорнод монголын хээрийн бүсэд багтах хүрэн хөрстэй, шивээт хялгана, хиаг, хазаар өвс, агь, бутуул, таана, мангир, гогод, эмийн багваахай, сөд зэрэг өвслөг ургамал шигүү ургана.

Бүх нутгийн 1,2 хувь буюу 5344,0 га талбай нь газар тариалан эрхлэх боломжтой хөрстэй, үлдэх 98,8 хувь нь хадлан бэлчээрийн талбай юм.

 Сумын алдартнууд

 Сумаас Улсын сайн малчин У.Даваа, А.Долцогмаа, Т.Даржаа, Улсын аварга саальчин А.Норжмаа, Улсын хошой аварга малчин Б.Пагма, Улсын аварга малчин Д.Дамдинжав, Т.Гонгор, Н.Жанцантөмөр, Х.Доржпүрэв, Улсын аварга хөдөө аж ахуйн мэргэжилтэн Ш.Бямбажав, Л.Дариймаа,          Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн зураач Ч.Батмөнх, Түүхийн ухааны дэд доктор Э.Чимэдцэрэн, Хөдөлмөрийн баатар Н.Сандагдалай, Соёлын гавъяат зүтгэлтэн зохиолч С.Дашдэндэв, нэрт зураач Г.Соосой, Монгол улсын гавьяат жүжигчин Н.Дугар, бөхчүүдээс Монгол улсын арслан Ш.Гэлэг, Монгол улсын заан Д.Дугарсүрэн, Д.Түвшин, Улсын начин Д.Тажив, Улсын анчин Ц.Дорж, С.Лодон, С.Батаа, Д.Бурмаа нараараа бид бахархдаг.

Суманд Засаг даргын Тамгын газар, Эрүүл мэндийн төв, Цэцэрлэг, Ерөнхий боловсролын сургууль, Соёлын төв, “Элбэг дүүрэн” БГБХНөхөрлөл мал эмнэлгийн салбар, “ХАС ВАН” ХХК, “ЦЭЦА” ХХК, “Заан Түвшин” ХХК, “Эрдэнэ далай рашаан” ХХК НИК-ийн салбар, Төрийн банк, ХААН банк, МЦХ ХХК-ны салбар зэрэг төрийн ба төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд үйл ажиллагаа явуулж байна.

Тус сум нь 3 багт 86228 толгой малтай. 1000-аас дээш малтай 14 өрх, 500-аас дээш мал тоолуулсан  нийт 35 өрх  байна. Байнгын эрчим хүчээр хангагдаж, үүрэн телефоны юнител, мобиком, интернетийн сүлжээнд холбогдсон.  Зээрийн нөөц, алтны үндсэн ордуудтай, газар тариалан эрхлэх, төмс хүнсний ногоо чацаргана тариалах хадлан бэлтгэх, мал өсгөх, бэлчээрийн асар их нөөцтэй.  Мах сүүний чиглэлийн үхэр, барга, үзэмчин омгийн хонь, тулман хөхт ямааг өсгөн үржүүлж байна.